premenstrual syndrome,PMS,ప్రీమెస్ట్రువల్ సిండ్రోం,ప్రీమెస్ట్రువల్ డిస్ఫారిక్ డిసార్డర్,Premenstrual dysphoric disorder,PMDD

premenstrual syndrome,PMS,ప్రీమెస్ట్రువల్ సిండ్రోం,ప్రీమెస్ట్రువల్ డిస్ఫారిక్ డిసార్డర్,Premenstrual dysphoric disorder,PMDD - గురించి తెలుసుకొని మన ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుకుందాం !. క్రింద నుదహరించిన చికిత్సావిధానాలు మనిషి అవగాహన కోసం వివరించిన ప్రధమ చికిత్స మాత్రమే మంచి చికిత్స కోసం తగిన వైద్య నిపుణులను సంప్రదించాలి ...


కొందరు మహిళల్లో అప్పుడప్పుడూ కనిపించే విసుగు ,చిరాకు , కోపము , సరిగా నిద్రపట్టకపోవడము లాంటి ప్రవర్తనకు కారణం ‘ప్రీ మెస్ట్రువల్ సిండ్రోం’తో బాధపడటమే. ఆడవారిలో ఈడు వయసు వచ్చింది మొదలు నెల నెలా బహిష్టు రావడం సహజం. బహిష్టు రావటం అనేది ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ పని విధానంలో నెలవారీగా జరిగే తంతు. మహిళల్లో సరాసరిన నాలుగు వారాలకు ఒకసారి ప్రత్యుత్పత్తికోసం అండం విడుదల అవుతుంది. అదే సమయానికి గర్భాశయ లోపలి తలంలో రక్తం జిగురుగా మారి గర్భాశయం లోపలి గోడల్లో మందంగా, పూతలా ఏర్పడుతుంది. ఒకవేళ ఫలదీకరణం జరిగితే దాన్ని గర్భంగా నిలుపుకోవడానికి వీలుగా ఈ ఏర్పాటు జరుగుతుంది. ఫలదీకరణం కనుక జరగకపోతే రెండు వారాలుగా గర్భాశయ గోడల్లో పూతగా ఏర్పడిన రక్తం కరిగి బయటకు వస్తుంది. ఇలా రక్తం బయటకు రావటాన్నే ముట్టు, నెలసరి, బహిస్టు, బయట చేరటం లాంటి అనేక పేర్లతో వ్యవహరిస్తుంటారు. నెల నెలా వచ్చే రుతుక్రమంలో లూటినైజింగు, ఈస్ట్రోజను, ప్రొజెస్టిరాను అనే హార్మోనులు ఒక పని తరువాత మరొక పనిని గొలుసుకట్టు చర్యలా చేసుకుంటూ పోతాయి. అందులో భాగంగా ఆ హార్మోన్లలో ఉన్నట్టుండి హెచ్చు తగ్గులు ఉంటాయి. మామూలుగా అయితే హార్మోనులకు ప్రత్యుత్పత్తి వ్యవస్థ మాత్రమే స్పందిస్తుంది. లోలోపల జరిగే ఈ మార్పులు బయటకు కనపడవు. అందువల్ల ఏ ఇబ్బందులు లేకుండా ఈ కార్యం సాధారణంగా జరిగిపోతుంది.
కొంతమంది మహిళల్లో వారి శరీరంలో వివిధ భాగాలు ఈ హార్మోనుల ప్రభావానికి గురై, శారీరక లక్షణాల రూపంలో ఇబ్బంది పెడతాయి. మరి కొందరిలో వారి మెదడు ప్రభావితం అవుతుంది. చాలా కొద్దిమందిలో అటు శరీరమూ, ఇటు మెదడు రెండూ స్పందిస్తాయి. స్పందించే తీరును బట్టి వారిలో కొద్దిపాటి నుండి చాలా తీవ్ర స్థాయిలో మార్పులు చోటుచేసుకుంటాయి. మెదడు పైన చూపే ప్రభావంవల్ల ఆ సమయంలో వారి ప్రవర్తన మారిపోతుంది. ఈ ప్రవర్తన బహిష్టు రావటానికి రెండు మూడు రోజుల ముందు నుండి కనపడే మార్పులను ‘ప్రీ మెస్ట్రువల్ సిండ్రోం’ అంటారు. దీనితో బాధపడే మహిళల్లో కూడా అందరూ ఒకే రీతిగా బాధపడరు. కొందరిలో కేవలం కొన్ని తేలిక లక్షణాలతో సరిపెట్టగా మరికొందరిలో తీవ్రంగా ఇబ్బందిపెట్టే ‘ప్రీ మెస్ట్రువల్ డిస్ఫారిక్ డిసార్డర్’గా మారుతుంది.

Premenstrual dysphoric disorder (PMDD) consists of symptoms similar to, but more severe than PMS, and while primarily mood-related, may include physical symptoms such as bloating. PMDD is classified as a repeating transitory cyclic disorder with similarities to unipolar depression, and several antidepressants are approved as therapy.

ప్రీ మెస్ట్రువల్ డిస్ఫారిక్ డిసార్డర్ లక్షణాలు ఇలా ఉంటాయి.

మనసులో ఉద్వేగాలు నిలకడగా ఉండవు. వెంట వెంటనే మారిపోతుంటాయి. ఉన్నట్టుండి దిగులు ఆవహిస్తుంది. చిన్న కారణానికే ఏడుపు పొర్లుకు వస్తుంది. మనసు ప్రశాంతంగా ఉండదు. అలజడిగా, ఆందోళనగా ఉంటుంది. మామూలుగా ఉన్నప్పుడు పట్టింపులేని చిన్న విషయానికి కూడా ఈ సమయంలో ఎక్కువగా ఆందోళన చెందుతుంటారు. ఊహింపు భయం ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఏకాగ్రత కుదరదు. దానివల్ల ఆలోచనలు స్థిరంగా ఉండవు. మనసు పరి పరి విధాలాపోతుంది. కొందరిలో ఆకలి మందగిస్తే మరికొందరిలో విపరీతంగా ఆకలి వేస్తుంది. కొంతమందిలో ఈ సమయంలో కొన్ని తిండి అలవాట్లు మారవచ్చు. కొందరికి నిద్రపట్టకపోగా మరికొందరు ఎక్కువగా నిద్రపోయే స్వభావాన్ని చూపుతారు.

ప్రీ మెస్ట్రువల్ సిండ్రోం ప్రవర్తన లక్షణాలు :

కొంతమందికి ఏ పనీ చేయాలనిపించదు. రోజువారీగా వారు చేయగలిగిన పనులు కూడా సరిగా చేసుకోలేరు. మామూలుగా ఉన్నప్పుడు వారిలో ఉండే సహనం, ఓర్పు ఉండదు. విసుగు, చికాకు ఎక్కువ అవుతుంది. అయినదానికి కానిదానికి చిర్రుబుర్రులాడుతూ ఉంటారు. ప్రతిదానికి చివాలున స్పందిస్తారు. ఆ స్పందన తీవ్రంగా ఉండవచ్చు. కోపం ఎక్కువగా ఉంటుంది. ఆ వచ్చే కోపం కారణానికి అనుగుణంగా ఉండదు. చిన్న విషయానికే అగ్గిమీద గుగ్గిలం అయి, ఊగిపోతారు. మచ్చుకు పిలిచిన వెంటనే పలకనందుకే పిల్లల్ని బాదిపడేస్తారు. పెద్దవారితో అయితే గొడవకు దిగుతారు. మామూలుగా ఉన్నప్పుడు తమను తాము అదుపు చేసుకునేవారు ఈ సమయంలో దాన్ని కోల్పోతారు. తమ అనుచిత ప్రవర్తనవల్ల గొడవ మొదలై, అది పెద్దది అవుతుంటే ఒక అడుగు తగ్గి గొడవను సద్దుమణగనీయకుండా మాట మాట పెంచి అదిపెద్దది అయ్యేందుకు కారణం అవుతారు. దీనివల్ల కుటుంబ సభ్యులతో, స్నేహితులతో, తోటి ఉద్యోగులతో సంబంధాలు దెబ్బతినే అవకాశం ఉంటుంది. కుటుంబ సభ్యులు అయితే ఫరవాలేదు కానీ ఇతరులతో సంబంధాలు తిరిగి మామూలుగా తెచ్చుకోవడం కష్టం కావచ్చు. ఇలాంటి సమస్య ఉన్నప్పుడు ఆ సమయంలో మహిళ ప్రవర్తనపట్ల భర్త, పిల్లలు, ఇతర కుటుంబ సభ్యులకు అవగాహన ఉండాలి. నెలలో నాలుగైదు రోజులు మాత్రమే ఉండే ఈ ప్రవర్తనని గుర్తించలేక పోవటంవల్ల ఆ సమయంలో మొదలయ్యే చిన్న చిన్న గొడవలు పెద్దవి అయి విడాకులకు దారితీసిన సందర్భాలు అనేకం.

జాగ్రత్తలు, చికిత్స :
ముందుగా ఇలాంటి ప్రవర్తన తనకు ఉందని మహిళ గుర్తించాలి. నెలలో రెండు మూడు రోజులు ఉండే ఈ ప్రవర్తన పట్ల కుటుంబ సభ్యులకు కొంత అవగాహన ఉండాలి. సమస్య తక్కువ స్థాయిలో ఉన్నప్పుడు కుటుంబ సభ్యులు సహకారం అందిస్తే చాలావరకు ఇబ్బందులు తప్పుతాయి. మాటతీరు, ప్రవర్తన మారగానే దాన్ని గుర్తించి ఆ సమయంలో ఆ మహిళలతో కాస్త జాగర్తగా మెలగాలి. వారి ప్రవర్తనను అర్థం చేసుకొని దానికి తగ్గట్టు మసలుకోవాలి. ఈ సమయంలో వారిలో కనిపించే విసుగు, కోపానికి, మాటలకు పెద్ద ప్రాధాన్యతను ఇవ్వకూడదు. వారిని రెచ్చగొట్టే విధంగా కుటుంబ సభ్యులు మాట్లాడకూడదు. అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా ‘‘నేను నెలసరిలో ఉన్నాను నన్ను నాలుగు రోజులు విసిగించవద్దు’’ అని కుటుంబ సభ్యుల సహకారాన్ని కోరితే ముప్పావు భాగం ఇంట్లో రాగల గొడవలు నివారించుకున్నవారు అవుతారు. సమస్య ఎక్కువగా ఉన్నా, శరీర లక్షణాలు బాగా ఇబ్బంది పెడుతుంటే డాక్టర్‌ను కలిసి ఆ నాలుగు రోజులు కొన్ని మందులు వాడుకోవాల్సి ఉంటుంది. సాధారణ వైద్యుల దగ్గర నయం కాకపోతే గైనకాలజిస్టు దగ్గర, అక్కడ కూడా తగ్గకపోతే మానసిక వైద్యులను సంప్రదించాలి. సమస్య సాధారణ ప్రీ మెస్ట్రువల్ సిండ్రోం లక్షణాలుదాటి ‘డిస్ఫారిక్ డిసార్డర్’ స్థాయికి పోతే తప్పనిసరిగా మైండ్ ఫిజీషియన్‌ని కలిసి వైద్యం చేయించుకోవాల్సి ఉంటుంది.

ఐరన్‌ అవసరము

ఏ వ్యక్తి కైనా ఆరోగ్యము గా ఉండడానికి ఐరన్‌ అవసరము చాలా ఉంటుందనేది నిర్వివాదాంశము . పరిశోదకులు ఈ విషయానికి ముక్తకంఠము తో ముద్రవేశారు . సరికొత్త పరిశోదనలో మరో కొత్త విషయాన్ని జోడించారు. ఐరన్‌ అధికము గా ఉండే పదార్ధాలు తినే మహిళలలో 30-40 శాతము ప్రీ-మెన్‌స్ట్రుయల్ సిండ్రోమ్‌ మిగతా వారితో పోల్చితె తక్కువగా ఉంటుందని పరిశోదనలలో తేలినది. ఎక్కువ ఐరన్‌ తీసుకున్నవారిలో మితతావారి కంటే సంబంధిత రిస్కులు కూడా తక్కువగానే ఉన్నాయి. పొటాషియం ఎక్కువగా వుంటే పదార్ధాలు తినే వారిలో పి.యం.యస్ ఎక్కువగా బాధిస్తుంది.

మామూలుగా రోజుకు 18 మి.గ్రా. ఐరన్‌ అవసరము. అదే రోజుకు 20 మి.గా. తీసుకున్నట్లైతే మంచి ఫలితాలు ఉంటాయి. న్యూరో ట్రాన్స్ మిటర్ అయిన " సెరటోనిన్‌" ను ఐరన్‌ ఉత్పత్తి చేస్తుంది. దీనివలన పి.యం.యస్ . లక్షణాలు తగ్గుతాయి.మెగ్నీషియం , కాపర్ , సోడియం ,మాంగనీస్  వంటి ఇతర ఖనిజాలకు ... పి.యం.యస్ కు ఎటువంటి సంబంధము లేదు.

టోపు(సోయాబీన్‌ తో తయారుచేస్తారు) , గుమ్మడి ,బ్రకోలి, వేరుశనగపప్పు , బాదం , కిస్మిస్ , పీచ్ , పాలకూర , వాల్నట్స్  మొదలగునవి ఐరన్‌ లభించే కొన్ని పదార్ధాలు .

    Supportive therapy

 includes evaluation, reassurance, and informational counseling, and is an important part of therapy in an attempt to help the patient regain control over her life. In addition, aerobic exercise has been found in some studies to be helpful. Some PMS symptoms may be relieved by leading a healthy lifestyle: Reduction of caffeine, sugar, and sodium intake and increase of fiber, and adequate rest and sleep.
    Dietary intervention studies indicate that calcium supplementation (1200 mg/d) may be useful. Also vitamin E (400 IU/d) has shown some effectiveness. A number of other treatments have been suggested, although research on these treatments is inconclusive so far: Vitamin B6, magnesium, manganese and tryptophan.
    SSRIs(serotonin-specific reuptake inhibitor) like fluoxetine, sertraline can be used to treat severe PMS. Women with PMS may be able to take medication only on the days when symptoms are expected to occur. Although intermittent therapy might be more acceptable to some women, this might be less effective than continuous regimens.
 
Hormonal intervention may take many forms:
        Hormonal contraception is commonly used; common forms include the combined oral contraceptive pill and the contraceptive patch. This class of medication may cause PMS-related symptoms in some women, and may reduce physical symptoms in other women. They do not relieve emotional symptoms.
        Progesterone support has been used for many years but evidence of its efficacy is inadequate.
        Gonadotropin-releasing hormone agonists can be useful in severe forms of PMS but have their own set of significant potential side effects.
    Diuretics have been used to handle water retention. Spironolactone has been shown in some studies to be useful.
    Non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs; e.g., ibuprofen) have been used to treat pain.
    Clonidine has been reported to successfully treat a significant number of women whose PMS symptoms coincide with a steep decline in serum beta-endorphin on a monthly basis.
    Chasteberry has been used by women for thousands of years to ease symptoms related to menstrual problems. It is believed some of the compounds found within Chasteberry work on the pituitary gland to balance hormone levels.
    DL phenylalanine can reduce or prevent symptoms of PMS in some women. It is only effective when the PMS is associated with an abrupt decline in circulating serum beta-endorphin levels.
    Essential fatty acids, Evening primrose oil, which contains the Omega-6 EFA GLA (gamma-Linolenic acid), lacks clear scientific support.